Không phải riêng gì bạn gái, ai trong chúng ta cũng hay phán đoán theo dư luận, theo sự quan sát bên ngoài. Ta làm công chức để phục vụ. Bạn gái có thể rút trong đó những bài học tâm lý để hiểu người khác phái với mình và sau dưới mái gia đình làm xong trách nhiệm giáo dục của người mẹ.
Còn ở thời ta, con lợn của Epicure bị các tà thuyết, các gương mù, các chất kích thích thần kinh không những phá chuồng lễ giáo, luân thường cho ra, mà còn quất cho nó nhảy cồng lên. Tôi biết khi người ta bàn vấn đề nầy cho bạn, thưa người bạn trai quen biết và chưa quen biết, người ta hay lòng dòng, xa xôi. Thấy ai to tướng, mặt nghiêm, họ tự nói người ấytính dữ dằn.
Thoạt đầu con nhỏ lắm, con là một hòn máu trong mẹ, bé tí ti, bé hơn đầu sợi tóc nữa. Họ chưa là vĩ nhân nhưng chí của họ không vừa: họ muốn cho đời họ một cái gì. Họ tuân kỷ luật vì coi kỷ luật là một phương thế giựt cấp bằng, mua chức vị xã hội để nuôi thân, nuôi vợ, nuôi chồng, nuôi con và tạo cảnh gia đình ấm cúng trong ích kỷ.
Nhà giáo dục cảm thấy khó thuyết dụ. Làm sao nhà giáo dục thân mật, chân thành chỉ cho các bạn trai ấy biết những chân lý nầy. Lúc bị tình ghen ám ảnh, nên dùng trí tuệ trầm nghĩ điều thiệt hơn, dùng ý chí trấn tĩnh tâm hồn để sau cùng tìm lối thoát sáng suốt, bảo đảm được hạnh phúc gia đình.
Họ thoáng qua là biết ý mẹ và có thể lục phá. Chương trình của nền giáo dục nhân xã gồm thể dục để thân thể cường tráng, trí dục để trí tuệ thông minh, giáo dục để ngũ quan tính nhuệ, chí dục để ý chí cường dũng, tình cảm dục để tình cảm cao thượng, tính giáo dục để quả tim trong sạch, tâm dục để lương tâm, linh hồn cương trực thánh đức và xã dục để khi xử thế ta bặt thiệp, biết thu tâm, dụng nhân tùy thời, tùy cảnh, tùy người mà đắc lực. Cách chung bạn trai không có tiền thì thôi, hễ có thì bố thí dễ dàng hơn bạn gái.
Kính gởi em, người bạn đời tôi yêu mến nhất trần gian vì quý phục. Chánh trị quốc gia, quốc tế rối beng. Nếu họ nói giọng óc thì tiếng nhỏ nghe eo éo.
Lòng lạc quan nầy làm cho họ thấy mình nổi bật lên một phần nào trong gia đình, trong xã hội mà họ giao thiệp. Điều nầy tôi sẽ nói rõ ở mục sau. Đàn bà không phải họ thích cái khổ của lộn xộn đâu, nhưng bảntính họ chịu được và vấn đề tìm tịch mạc để suy tưởng họ không đặt.
Một điều đáng lưu ý là bạn trai thiếu nhi có ý muốn mạnh nhưng vì tinh thần chưa già giặn, họ rất dễ đổi ý. Họ đã tốn bao nhiêu thời giờ, tiền bạc, sức khỏe nữa để nuôi những mộng nầy bằng cách đọc tiểu thuyết tình cảm, chạy theo những đại nhạc hội. Lòng tự ái của bạn trai có khuyết điểm.
Họ hay đoán tài, đoán chí học sinh xuyên qua tướng mạo. Còn đ àn ông không phải đàn ông, đ àn bà không phải đàn bà cũng không phải lưỡng tính nên họ có thứ tâmtính riêng. Hễ thấy ai không tin là họ bất mãn, thấy ai phòng họ chỉ trích.
Người vợ phải tế nhị trọng nể ý kiến chồng. Nếu biết được tâm lý con người thì nhà giáo dục cứ bình tĩnh và cho đó là tự nhiên. Aùi tình trong lành như giọt sương đầu cỏ.