… Liệt kê bốn “vùng tư duy nhạy cảm” cần làm đối với giáo dục tại trường học. Hoặc trong 1 hoàn cảnh cụ thể, khi chúng ta đang vộ đi đâu đó, thì đây là 1 lời phàn nàn của chiếc mũ đen. Tôi muốn các bạn suy nghĩ 2 phút trước khi chúng ta bắt đầu cuộc thảo luận.
Cảm xúc chính là một phần cần thiết của quá trình tư duy, nó không phải là phần thừa của hệ thống tư duy, cũng như không phải là những thói quen còn sót lại của thời kỳ ăn hang ở lỗ. Trên thực tế, người chủ toạ không nên thể hiện cảm xúc. Khi Ron Barbaro còn là giám đốc tập đoàn bảo hiểm Prudential, tôi có dịp quan sát ông bàn việc với các cộng sự.
Nếu những mách bảo trực giác giúp chúng ta hành động đúng trong nhiều việc, chúng ta sẽ có khuynh hướng lắng nghe và hành động theo những mách bảo này. Chiếc mũ đen là chiếc mũ được hình thành dựa trên nền tảng văn hoá phương Tây bởi vì chiếc mũ đen là chiếc mũ để thể hiện lối tư duy phê phán. Làm như vậy việc kinh doanh sẽ không hiệu quả.
Nhưng tôi thật sự tin rằng nếu một người nào đó được chỉ cho thấy “sự lôgíc” của sáng tạo, thì nó sẽ có tác dụng lâu dài tới thái độ của người đó đối với sự sáng tạo. Chiếc mũ xanh tư duy thay lối tư duy xét đoán bằng lối tư duy tiến triển, và biểu tượng của nó là từ “hoạt động khích động”. Điều này là kết quả tìm tòi của óc sáng tạo, những khám phá khoa học hoặc phát minh toán học.
Cách mở rộng được miêu tả như sau: bạn chọn chiếc mũ đầu tiên, và mọi người cùng bàn bạc. Chúng ta sử dụng khả năng trực giác trong những tình huống như thế nào? Rõ ràng, sự đánh giá tích cực và khả năng kiến thiết của lối tư duy chiếc mũ vàng có liên quan mật thiết tới sự sáng tạo.
Những minh chứng vừa nêu trên chứng tỏ khả năng thích ứng tuyệt vời của phương thức tư duy 6C. Các máy tính hoạt động theo các chương trình được lập trình sẵn, những chương trình này sẽ hướng dẫn chúng ta xem từng bước chúng ta phải làm gì. Họ thích là những người nắm giữ phần phải.
Nhưng sau đó, sự tiến triển dường như chấm dứt. Khía cạnh suy đoán của lối tư duy chiếc mũ vàng chính là lối tư duy nắm bắt cơ hội một cách thuần tuý. Như vậy ta có thể nhân thấy phương thức tư duy phương Tây đặt trọng tâm vào cách định nghĩa trước sự việc và đưa ra những phân tích, xét đoán và tranh luận để chứng minh.
Ví như sự phán xét ở toà án, ban bồi thẩm đôi lúc không thống nhất được quan điểm với nhau, dù với bất kỳ chứng cứ gì. Lối tư duy mũ xanh kiểm soát kiểu tư duy thảo luận cũng giống như một người đánh xe ngựa điều khiển con ngựa bằng cách hướng dẫn nó từng bước, từng bước một. Nó phải được coi như tương tự với một tưởng đã có và một ý tưởng đã được thử nghiệm thành công.
Phương thức tư duy dựa trên những tranh luận sẽ phát huy hiệu quả nếu có một người cầm trịch vững vàng. Và tới một số người, đây là một thói quen. Theo cách này, sự khích động buộc chúng ta thoát ra ngoài sự nhìn nhận vấn đề một cách thông thường.
…Có khả năng là Đảng mới sẽ chiếm được phiếu bầu của những người bầu cho Đảng đối lập. Vậy những hướng chuẩn khác nhau để mọi người cùng xem xét vấn đề là gì? chúng ta không nên cường điệu hoá hoặc lạm dụng việc sử dụng thành ngữ chiếc mũ đỏ một cách vô lý.