Vấn đề tế nhị, phức tạp, hơi khó nói thẳng. Sao tự nhiên họ thấy thích những ai họ hạp. Họ rất đạo hạnh nữa.
Bạn thấy chút mâu thẫn sâu sắc đó chưa. Có nhiều bạn trai khéo léo, biết làm việc không thua người lớn, song có tật lười. Họ đem tình yếu ấy hiến cho Thượng đế và nhân loại: thế là họ đi tu, tu vì tận hiến, vì muốn hy sinh, giúp ích chớ không vì trốn đời ích kỷ.
Mẹ hay chị mượn khuân vác đồ nặng họ làm hăng hái. Thác nước biết lợi dụng có thể giúp phát điện. Đi đứng nhà quê, nói năng thô kịch trước công chúng.
Các ông cho biết mình sung sướng lúc kết bạn. Rồi oái ăm nữa: trong khi Josephine chùng lén ăn vụng tình yêu với Charle, qua mặt Nã Phá Luân, vơ vét tiền của, của người anh hùng hy sinh nầy để nuôi Charle thì anh chàng có máu sở khanh lại say mê hằng lố cô đ ào, kỹ nữ khác. Tôi biết có một số bạn trai tắm như lươn và rất thích ướp nước hoa mà hôi vẫn hôi.
Con đẻ của tự ái, dấu hiệu của ý thức nhân cách đấy. Tất cả những tài năng nầy bắt họ lắm lúc trở về những thinh lặng nội tâm để suy nghĩ, hồi cố, tạo nên những hình ảnh hay mơ mộng ước ao. Jean Le Presbytre gọi sự mê sách của các bạn trai mà tôi nói rõ tiểu thuyết ở đây là cơn khủng hoảng.
Nếu Edward Montier viết: Không có cái gì thánh đức với đàn bà bất trung thì tôi có thể nói có cái gì trầm mặc khả ái trong đàn ông bất trung. Tình yêu của cha đối với con được buộc một cách gọi là mỏng manh như vậy mà tại sao phần đông người cha có tinh thần đảm đương lo cho gia đình đến thế. Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì.
Rồi đây một bịnh dịch: nhiều bạn trai giựt quán quân về chơi bời, trụy lạc, lấy những ảnh ô uế ấy quảng cáo ái tình dâm đảng với các bạn trai mà lòng còn trong trắng như tờ giấy mới. Song vì quỷ Satan khôn quá, óc ham mỹ thuật biến thành óc ghiền dâm hồi nào họ không hay. Thiếu chi bà vợ không biết óc tự trọng của chồng, sướng miệng nói xấu, mắng chưởi làm mất mặt chồng và lãnh những trận đòn trị tội không còn hương vị uyên ương gì nữa.
Nó xô người vô cái chuồng lợn xã hội mà trong đó không có cái gì làm tiêu chuẩn tuyệt đối cả. Điểm tâm lý nầy đáng để ý là người ta đừng lấy làm lạ sao lắm khi bạn trai tỏ ra lạnh lạt với người nào kể cả người yêu của họ hay chểnh mảng, bỏ rơi những bộ phận nào trong lúc tính những dự môn chơi thể thao, những môn thể dục. Bạn đang băn khoăn tìn hiểu những huyền nhiệm của sự sống, nao núng nhắm viễn cảnh của đời mình trong hạnh phúc hôn nhân .
Họ nhẹ tay, làm việc kỹ một chút rồi trở lạitính vụt chạc như thường. Vô phước thay bạn gái nào trao thân đổi phận cho họ, đời hôn nhân sẽ là đời lên mốc. Dĩ nhiên hình thức rất cần và tuổi xuân là tuổi vui vẻ, nhưng nếu không có một lý tưởng giáo dục nhất định không thể có một tương lai huy hoàng.
Họ làm sao biết được con cọp thu hình là để vo mồi cho chắc ăn. Về đường tinh thần có những ảnh hưởng đáng tiếc nầy: Trí nhớ mòn mỏi đi, trí tuệ mịt mờ, ý chí bạc nhược, trí tưởng tượng khô cạn. Cái tệ của lòng tự ái là đó.